Vlada Federacije Bosne i Hercegovine je u utorak na hitnoj sjednici, na prijedlog Federalnog ministarstva finansija, utvrdila Prijedlog zakona o fiskalizaciji transakcija u Federaciji Bosne i Hercegovine, koji će biti upućen u dalju parlamentranu proceduru.

Ovim zakonom uređuju se obaveza izdavanja računa, elektronski sistem za evidentiranje transakcija, sistem nadzora u oblasti fiskalizacije transakcija, kaznene odredbe, kao i druga pitanja od značaja za fiskalizaciju na teritoriji Federacije BiH.

Svrha ovog zakona je sprečavanje utaje poreza kao posljedice neformalne ekonomije korištenjem tehnoloških sistema koji omogućavaju sigurno prikupljanje i prijenos informacija u realnom vremenu za svaku transakciju na teritoriji Federacije BiH.

Kako je obrazložio predlagač, proces fiskalizacije prometa, odnosno transakcija u privredi Federacije BiH, nije nov pojam, budući da je sistem fiskalizacije reguliran Zakonom o fiskalnim sistemima donesenim 2009. godine, a koji je počeo da se primjenjuje od 2010/2011. godine. Ipak, imajući u vidu da fiskalizacija u svojoj suštini podrazumijeva korištenje savremenih tehničko-tehnoloških rješenja i njenu integraciju u svakodnevno poslovanje subjekata, postojeći pravni okvir pokazao se nedovoljnim za praćenje brzog razvoja informacionih tehnologija i sveobuhvatne digitalizacije poslovnih procesa u privredi.

Primarno, analiza postojećeg stanja u oblasti izvještavanja o transakcijama putem fiskalnog sistema u Federaciji BiH otkrila je niz problema u primjeni važećeg pravnog i tehničko-tehnološkog okvira.

Sagledavajući predočene nedostatke postojećeg sistema fiskalizacije, kao i iskustva drugih zemalja koji su provele neki od modela fiskalizacije, te uvažavajući određene prijedloge, komentare i sugestije svih učesnika u javnoj raspravi, predlaže se uvođenje fiskalizacije na tragu kombinacije koji prema procjenama donosi zadovoljavajuće koristi u odnosu na prateće troškove.

Predlagač ističe da je svrha novog Zakona o fiskalizaciji transakcija u Federaciji BiH  uspostavljanje sveobuhvatnog sistema izvještavanja Porezne uprave o poslovnim transakcijama, pružanje besplatnih aplikacija za male obveznike fiskalizacije, smanjenje porezne evazije kroz unakrsnu provjeru podataka u Poreznoj upravi, te usklađivanje sa evropskim direktivama i modernizacija poreznog sistema, kao i povećanje efikasnosti naplate poreza i suzbijanje sive ekonomije.

Također, predlagač ističe da se time postižu dva ključna cilja. Prvi je precizno utvrđivanje iznosa PDV-a koji se prikuplja unutar Federacije, a drugi je tačno određivanje drugih poreznih obaveza koje proizlaze iz tih transakcija. Uspostavljanjem ovog sistema nadzora nad transakcijama osigurava se viši nivo fiskalne stabilnosti javnih finansija, jer se povećava efikasnost u naplati kako indirektnih, tako i direktnih poreza. Na ovaj način se smanjuje prostor za poreznu evaziju i neformalnu ekonomiju, što doprinosi stabilnijem i pravednijem poreznom sistemu.

Glavni instrument u borbi protiv utaje poreza predstavlja sinergijska kombinacija tri ključna elementa, odnosno kvalitetnog i jasnog zakonodavstva, pristupa informacijama u realnom vremenu i primjene savremenih tehnoloških rješenja. Svaki od ovih elemenata ima nezamjenjivu ulogu u stvaranju efikasnog poreznog sistema.

Novim Zakonom predlaže se da svaka transakcija mora biti dokumentirana ili putem računa ili faktura, a o svim transakcijama bi se trebala izvještavati Porezna uprava. Predlagač ističe da bez kvalitetnog zakonodavstva, ni najmodernija tehnologija ne može ostvariti željeni efekat.

Opredjeljenje Vlade Federacije BiH za modernizaciju fiskalnog sistema i suzbijanje neformalne ekonomije predstavlja strateški korak ka jačanju fiskalne stabilnosti i održivom ekonomskom razvoju. Modernizacija poreznog sistema će imati višestruke pozitivne efekte.

Zakon o fiskalizaciji transakcija u Federaciji Bosne i Hercegovine predstavlja jedan od ključnih reformskih zakona u okviru fiskalnog sistema ovog entiteta. Njegova usklađenost sa novim poreznim pravilima Evropske unije proizlazi iz činjenice da su koncept i osnovna načela zakona razvijani u skladu sa smjernicama i prioritetima fiskalne politike kako Federacije, tako i Evropske unije.

(TIP/Foto: Arhiva)