Američka tehnološka kompanija Meta, koja je vlasnik društvenih mreža Facebook i Instagram, saopštila je da od oktobra ove godine više neće dozvoljavati političko oglašavanje na svojim platformama u zemljama Evropske unije. Kao razlog navode prekomplikovane i teško primjenjive regulative koje je uvela EU.

“Ova odluka nije bila laka, ali od oktobra Meta više neće prihvatati političke ili izborne oglase, kao ni oglase koji se tiču društveno važnih pitanja, zbog zahtjeva evropskih propisa koje nije moguće sprovesti”, saopštila je kompanija.

U saopštenju se navodi da nova pravila o transparentnosti političkog oglašavanja u EU donose ozbiljne operativne poteškoće i pravne nejasnoće, zbog čega Meta ocjenjuje da su zahtjevi “nesprovodivi”, prenosi “Mondo”.

Evropska regulativa o transparentnosti i ciljanju političkih oglasa (TTPA) ima cilj da se suzbije manipulacija informacijama i strano miješanje u izborni proces. 

Primjenjuje se od 10. oktobra

Na snagu je stupila u aprilu 2024., ali će se njene ključne odredbe u potpunosti primjenjivati od 10. oktobra ove godine.

Prema novim pravilima, svaki politički oglas mora da sadrži oznaku transparentnosti, kao i jasne podatke o sponzoru, izbornom kontekstu, visini plaćenog iznosa i metodama targetiranja koje su korišćene.

Meta podsjeća da je još od 2018. godine uvela alate koji omogućavaju veću transparentnost u vezi sa političkim i izbornim oglašavanjem, uključujući obavezan proces autorizacije za oglašivače i javno dostupnu arhivu oglasa. Međutim, kompanija ističe da nova regulativa donosi “neodrživ nivo složenosti i pravne nesigurnosti” kako za oglašivače, tako i za platforme koje posluju unutar EU. Zbog tih ograničenja, kako navode, korisnici u Evropi će ubuduće viđati manje relevantnih političkih oglasa.

Ranije isto učinio Google

Meta je ovu odluku objavila nedugo nakon što je i kompanija Google u novembru prošle godine najavila zabranu političkog oglašavanja u Evropi, takođe pozivajući se na nova pravila EU.

Ove promjene važe isključivo za teritoriju Evrope.

Šta bi se dogodilo da se zabrana proširi i na BiH?

Ako bi Meta zabranila političko oglašavanje u BiH, naročito za vrijeme izborne kampanje, to bi imalo značajan uticaj na bh. političare.

Političke stranke i kampanje u BiH su u izbornoj kampanji trošile značajan novac na Facebook i Instagram oglase — ukupno oko 438.875 KM za 5.064 oglasa u jednom izbornom ciklusu.

Ograničenja bi značila: nemogućnost targetiranja publike, objava oglasa prije izbornog roka, ograničenja kod novih oglasa neposredno pred izbore. To bi dovelo do drastičnog pada dosega, naročito na RS-u, koja troši najviše, podaci su Istinomjera.

Troškovi po strankama

Prve tri pozicije po potrošnji, za izbore 2022. godine, drže stranke iz RS-a. SNSD (Savez nezavisnih socijaldemokrata) je na vrhu sa potrošenih 79,5 hiljada KM, slijedi PDP (Partija demokratskog progresa) sa približno 50 hiljada KM, a u rasponu potrošnje između 30 i 40 hiljada su Ujedinjena Srpska, SDP, DNS i Naša stranka.

Većina pojedinačnih profilnih stranica koje su plaćale oglase okupljene su oko SDA (Stranke demokratske akcije). Međutim, daleko su od najvećih potrošača jer od 60 stranica koje su promovirale svoj sadržaj, njih 23 su potrošile manje od 100 KM na promociju.

Sa izuzetkom DNS-a (Demokratskog narodnog saveza), sve stranke su pokazale povećanu potrošnju kako se kampanja bližila kraju. U četvrtoj sedmici kampanje, potrošnja se gotovo udvostručila u odnosu na prethodnu sedmicu.

Od 10 najpopularnijih pojedinačnih Facebook stranica, po potrošnji, sedam ih se nalazi u RS-u, a samo tri su iz Federacije BiH.

(TIP/Izvor: N1/Foto: Ilustracija/Fena)