Na sjednici u utorak Vlada Tuzlanskog kantona je prihvatila Izvještaj o realizaciji novčanih podrški u poljoprivredi i ruralnom razvoju u 2024. godini. 

Tuzlanski kanton je izdvojio značajna finansijska sredstva za novčane podrške u poljoprivredi i ruralnom razvoju. Ukupno realizovana novčana podrška iz Budžeta Tuzlanskog kantona u 2024. godini iznosi 14.015.728,19 KM.  Iznos realiziranih novčanih podrški u 2024. godini je najveći u posljednje četiri godine, zahvaljujući povećanju jedinične cijene po svim proizvodnjama, ali kod većine proizvodnji došlo je i do povećanja obima proizvodnje.

U biljnoj proizvodnji je to najizraženije kod proizvodnje jagode i povrća u zaštićenom prostoru, kod otkupa voća, proizvodnje gljiva i komposta.  U oblasti animalne proizvodnje zabilježen je značajan rast obima proizvodnje kod uzgoja rasplodnih junica, proizvodnje pilećeg mesa i proizvodnje konzumnih jaja. Do smanjenja proizvodnje je došlo kod proizvodnje krastavca kornišona za industrijsku preradu, kao i kod proizvodnje merkantilnog kukuruza.

Poljoprivredni proizvođači sa područja Gradačca ostvarili najveći iznos novčanih podrški po modelu podrške proizvodnji u visini od 3.389.401,38 KM. U strukturi novčane podrške najveći iznosi novčane podrške na području Gradačca ostvareni su u proizvodnji krošnjastog voća, podršci za novčanu podršku za proizvodnju svježeg kravljeg mlijeka i podršci za otkup voća. Na drugom mjestu po visini ostvarene novčane podrške je Čelić sa iznosom od 2.930.828,47 KM, od čega se najveći dio odnosi na novčanu podršku za proizvodnju jagode u zaštićenom prostoru, novčanu podršku za proizvodnju krošnjastog voća i novčanu podršku za proizvodnju svježeg kravljeg mlijeka.

Posmatrano po vrstama proizvodnji, u oblasti biljne proizvodnje najveći iznosi podrški realizirani su kod proizvodnje krošnjastog voća, zatim proizvodnje jagode u zaštićenom prostoru, zatim kod proizvodnje merkantilnog kukuruza, te proizvodnje povrća u zaštićenom prostoru. U odnosu na 2023. godinu, u oblasti biljne proizvodnje zabilježen je rast realizirane novčane podrške za 20,77 %. U okviru animalne proizvodnje najveći iznosi realiziranih novčanih podrški zabilježeni su kod proizvodnje svježeg kravljeg mlijeka, proizvodnje pilećeg mesa, uzgoja rasplodnih junica i zdravstvene zaštite pčela. U odnosu na 2023. godinu, u oblasti animalne proizvodnje zabilježen je rast realizirane novčane podrške za 4,96 %.
Kada je u pitanju podrška ostvarena sa nivoa Federacije BIH, ukupan iznos odobrenih novčanih podrški poljoprivrednim gazdinstvima sa područja Tuzlanskog kantona iz Budžeta Federacije Bosne i Hercegovine  u 2024. godini iznosio je 27.396.073,70 KM.

U oblasti biljne proizvodnje iz Budžeta Federacije Bosne i Hercegovine je u 2024. godini ostvarena novčana podrška u iznosu 3.075.010,18 KM. Odobrena novčana podrška za animalnu proizvodnju iznosi  15.432.989,05 KM, odnosno 56,33% od ukupno odobrene novčane podrške. 

Iz uporednih pokazatelja o realizaciji novčanih podrški za protekle četiri godine, vidljivo je da je u 2024. godini došlo do značajnog rasta realiziranih novčanih podrški u odnosu na prethodne tri godine u svim modelima podrške. To je posljedica povećanja ukupnih izdvajanja za novčane podrške iz federalnog budžeta, odnosno povećanja iznosa novčanih podrški po jednici proizvoda, kao i uvođenja novih proizvodnji u oblast podrški, s jedne strane i povećanog broja zahtjeva ostvarivanje prava na novčanu podršku, s druge strane.

Kada se analizira iznos odobrene ovogodišnje podrške po proizvodnjama, za područje Kantona vidljivo je da je najveći iznos novčane podrške odobren za proizvodnju svježeg kravljeg mlijeka i iznosi 11.485.280,30 KM, odnosno 41,92 % od  ukupno odobrene podrške.  Iz navedenog, a i prema raspoloživim resursima i broju poljoprivrednih proizvođača koji se bave animalnom proizvodnjom, vidljivo je da govedarska proizvodnja, odnosno proizvodnja mlijeka ima najveći značaj za poljoprivredu Tuzlanskog kantona. 

Ipak i pored velikih izdvajanja u proteklom periodu za novčanu podršku za mlijeko, uključivo ove godine i dodatnu podršku za proizvodnju mlijeka na kantonalnom nivou, kao i dugogodišnja izdvajanja za novčanu podršku za muzna grla u liniji otkupa mlijeka, vidljivo je da ne daju željene rezultate u smislu povećanja ukupne proizvodnje, jer se iz godine u godinu ta proizvodnja smanjuje. Stoga je Strategijom definisano da će glavni cilj u govedarskoj proizvodnji biti transformacija malih i srednjih poljoprivrednih gazdinstava u održive farme za proizvodnju mlijeka i mesa, veličine preko 20 muznih krava, odnosno 50 tovnih grla, uz povećanje sposobnosti u vođenju farmi.

(TIP)