Sukobi koji su nedavno izbili u svijetu su “učvrstili lojalnosti suprotstavljenih strana” u zemlji “gdje su sjećanja na rat 1990-ih jedva izblijedila”, navodi se u članku koji je objavio britanski The Sunday Times.

Camilla Bell-Davies piše za The Sunday Times o okupljanjima koje organizuju bivši borci iz bh. entiteta Republike Srpske (RS) na “nevidljivoj granici”, misleći na međuentitetsku liniju u BiH.

Jedan od ljudi koji prisustvuju tim okupljanjima je Petar Maljutko Cvijetinović, predsjednik Udruženja veterana “Garda Panteri”, koji je rekao da ide tamo “u odbranu srpske zemlje, imovine i institucija”.

Rast etničkih napetosti

Bell-Davies piše da su ratovi u Ukrajini i Gazi i predstojeći predsjednički izbori u susjednoj Srbiji doprinijeli atmosferi rastuće etničke napetosti u Bosni i Hercegovini.

Navodi da je Jens Stoltenberg, generalni sekretar NATO-a, rekao u ponedjeljak u Sarajevu da je alijansu zabrinjava “secesionistička retorika i podjela u Bosni i Hercegovini, kao i zlonamjerno strano miješanje, uključujući Rusije”.

Ističe da su gore navedena okupljana podržali ministri vlade RS i lokalni gradonačelnici, te da su mnogi demonstranti nosili velike zastave sa natpisima “RS-exit”, antimuslimanskim sloganima, pa čak i portret ruskog predsjednika Vladimira Putina.

“Zabrinutost dodatno izazivaju tvrdnje da protestni pokret podržava Moskva. Direktne veze se ne mogu potvrditi, ali u Telegram objavama Srba koji su učestvovali u protestima izražava se zahvalnost Rusima na finansijskim doprinosima. Na ruskim Telegram kanalima su također podijeljene fotografije sa sloganom “RS-exit”, dok je ruski ambasador u BiH izrazio podršku (Miloradu) Dodiku i osudio (visokog predstavnika Christiana) Schmidta zbog njegovih poteza po pitanju državne imovine”, navodi se u tekstu.

Navodi se da je ovaj spor također “poprimio širi značaj u kontekstu sukoba Izrael-Gaza”, te da su predstavnici RS pisali međunarodnim institucijama kada su borbe počele, navodeći da su zabrinuti zbog “islamističkog terorizma” u BiH nakon velikih protesta u najvećim gradovima zemlje u znak podrške Palestini.

Oživljavanje ideje “Srpskog sveta”

Navodi se da su posmatrači takođe zabrinuti da je ruska invazija na Ukrajinu povećala apetit tvrdolinijaških Srba širom regiona Balkana za oživljavanjem ideje proširenog “Srpskog sveta”, sličnog Putinovoj viziji proširenog Ruskog mira, ili Ruskog sveta.

“Dodik pokušava da iskoristi rusku strategiju aneksije“, rekla je Ivana Stradner, istraživačica u Fondacije za odbranu demokratija.

“Vidimo ‘male zelene ljude’ kao oruđe u današnjem svijetu hibridnog ratovanja”, navela je, misleći i na neobilježene uniformisane ruske trupe koje su zauzele Krim 2014. godine i na ekstremno desničarske paravojne grupe kao što je Srpska čast, koja djeluje u RS-u.

Bell-Davies u tekstu navodi da su se pojavile tvrdnje da su pripadnike takvih grupa obučavali Rusi u Srbiji, te da su srpski borci također navodno putovali u Ukrajinu da se bore na strani Rusije.

Navodi da su separatistički ideali također podsticali militantnost među Srbima sa Kosova tokom ljeta i rane jeseni, što je kulminiralo nasilnom pucnjavom u manastiru između naoružanih napadača i kosovske policije. Aleksandar Vučić, predsjednik Srbije, tada je obećao da će “zaštititi” sve Srbe koji žive na Kosovu, koristeći vojnu moć ako bude potrebno.

“Vučić trenutno vodi kampanju za reizbor u Srbiji; njegova vatrena retorika i zveckanje oružjem oko Kosova su srž ove kampanje”, navodi se u tekstu.

Zalaganje za podjele

Politikolog Jasmin Mujanović izjavio je za ovaj list da je od 1990-ih Bosna i Hercegovina stabilnija od Kosova, ali da postoji strah da bi ta stabilnost mogla biti narušena.

“Da u Bosni nešto pođe po zlu, bilo bi mnogo krvavije od situacije na Kosovu”, upozorio je Mujanović.

Navodi se da je Dodikova eskalirajuća taktika navela NATO da označi BiH kao jednu od tri “ranjive države” – uz Moldaviju i Gruziju – na samitu u Vilniusu u Litvaniji u ljeto.

“U međuvremenu, srpski demonstranti će nastaviti da se zalažu za podjelu u Bosni”, zaključuje Bell-Davies, navodeći da joj je Cvijetinović, dok se pripremao za sljedeće okupljanje na međuentitetskoj liniji rekao: “Zaustavićemo degradaciju institucija Republike Srpske. Mi smo obični ljudi, nismo za rat, ali od svoje zemlje nećemo odustati”.

(TIP/Izvor: N1/Foto: F.Z.)