Kada se jedan kit nasukao mrtav na plažu na kanarskom ostrvu La Palma, niko nije zamislio da je u njegovoj utrobi skriveno vrijedno blago.

Uznemireno more i rastuća plima otežali su izvođenje obdukcije, ali Antonio Fernández Rodríguez, šef instituta za zdravlje životinja i sigurnost hrane na Univerzitetu Las Palmas, je bio odlučan da otkrije zašto je kit uginuo.

Sumnjajući na probavni problem, pregledao je debelo crijevo životinje – i osjetio da se nešto tvrdo zalijepilo za taj dio crijeva. “Ono što sam izvadio je kamen prečnika oko 50-60 cm i težak 9,5 kg”, rekao je. “Talasi su zapljuskivali kitove. Svi su gledali kada sam se vratio na plažu, ali nisu znali da je ono što imam u rukama ambra.”

Ambra je rijetka supstanca, često poznata kao plutajuće zlato, koja je vijekovima bila sveti gral parfimera. Grudva koju je Fernández držao u ruci vrijedila je oko 500.000 eura. Porijeklo ambra, koju proizvodi otprilike jedan od 100 kitova, riješeno je tek kada je počeo kitolov velikih razmjera početkom 19. stoljeća. Kitovi jedu velike količine lignji i sipe, od kojih se većina ne može probaviti i obično se povrati. Ali nešto ostaje i tokom godina se veže zajedno u kitovim crijevima i formira amber.

Amber se ponekad izlučuje, te ga se najčešće može naći kako pluta u moru. Ali ponekad, kao u slučaju kita u La Palmi, previše naraste, probije crijeva i ubije kita. Ambra ima drveni miris poput sandalovine, ali sadrži i ambrein, alkohol bez mirisa koji može popraviti i produžiti vijek parfema, otuda njegova popularnost među parfimerima.

SAD, Australija i Indija zabranile su trgovinu ambra u sklopu zabrane lova i iskorištavanja kitova. Fernández, koji je izvršio autopsiju na više od 1.000 kitova, rekao je da je sepsa uzrokovana ambrom ubila kita.

Institut traži kupca, a Fernández je rekao da se nadaju da će prikupljena sredstva biti usmjerena na pomoć žrtvama vulkana koji je eruptirao na La Palmi 2021. godine, koji je nanio štetu od više od 800 miliona eura i uništio stotine kuća i preduzeća. „Zakon je drugačiji u svakoj zemlji“, rekao je Fernandez. “U našem slučaju, nadam se da će novac otići na ostrvo La Palma, gdje se kit nasukao i uginuo.”

U jednoj od svojih brojnih digresija u Moby-Dicku, romanopisac Herman Melville posvećuje cijelo jedno poglavlje ambru, koju opisuje kao „mekanu, voštanu i tako jako mirisnu i začinjenu, da se u velikoj mjeri koristi u parfimeriji… Ko bi pomislio, onda, da se tako fine dame i gospoda časte esencijom koja se nalazi u neslavnim utrobama bolesnog kita! Ipak, upravo je tako!”

(TIP/Izvor: federalna.ba/The Guardian/Foto: Universidad de Las Palmas de Gran Canaria)