Moćni dvostranački komitet američkog Kongresa saopćio je da je pokrenuo istragu o umiješanosti Starlinka, satelitske kompanije u vlasništvu Elona Muska, u pružanje internetskih usluga prevarantskim centrima u Mjanmaru, koji su optuženi da su prevarama širom svijeta oštetili žrtve za milijarde dolara.

Ovaj potez dolazi nakon što je otkriveno da se veliki broj Starlink antena pojavio na krovovima prevarantskih centara u Mjanmaru otprilike u isto vrijeme kada je u februaru započela akcija za njihovo zatvaranje, pokazala je istraga agencije Agence France-Presse (AFP).

Podaci azijskog regionalnog internet registra APNIC pokazuju da je Starlink u samo tri mjeseca od pojavljivanja postao najveći internetski provajder u toj ratom pogođenoj zemlji.

Kompanija SpaceX, vlasnik Starlinka, nije odgovorila na upite AFP-a za komentar.

Zajednički ekonomski komitet američkog Kongresa potvrdio je agenciji da je u julu započeo istragu o povezanosti Starlinka s ovim prevarantskim centrima. Komitet ima ovlasti da pozove Muska na svjedočenje pred Kongresom.

Kina, Tajland i Mjanmar su u februaru prisilili militante koje štite ove centre da obećaju “iskorjenjivanje” kompleksa. Tom prilikom oslobođeno je oko 7.000 ljudi, većinom kineskih državljana, iz brutalnog sistema sličnog call-centrima, koji prema podacima Ujedinjenih nacija počiva na prisilnom radu i trgovini ljudima.

Mnogi radnici su izjavili da su ih prevarantski nadzornici tukli i prisiljavali na višesatni rad, dok su putem interneta, telefona i društvenih mreža ciljali žrtve širom svijeta.

Senatorka Maggie Hassan, vodeća demokratkinja u komitetu, pozvala je Muska da blokira pristup Starlink uslugama u tim “fabrikama prevara”.

“Dok većina ljudi vjerovatno primjećuje sve veći broj prevarantskih poruka, poziva i e-mailova, možda ne znaju da kriminalne mreže s druge strane svijeta izvode te prevare koristeći Starlink internet pristup”, rekla je Hassan.

Ona je u julu uputila Musku pismo s 11 pitanja o ulozi Starlinka u radu ovih centara.

Bivša tužiteljica iz Kalifornije Erin West, koja sada vodi grupu Operation Shamrock posvećenu borbi protiv ovih centara, izjavila je: “Odvratno je da jedna američka kompanija omogućava da se ovo dešava“.

Dok je još bila tužiteljica za sajberkriminal, West je u julu 2024. upozorila Starlink da kineske kriminalne mreže koje vode centre koriste njihovu tehnologiju, ali nije dobila odgovor.

Prema podacima američkog Ministarstva finansija, Amerikanci su među glavnim metama prevaranata iz jugoistočne Azije, a prošle godine izgubili su oko 10 milijardi dolara, što je povećanje od 66 posto u odnosu na godinu ranije.

Procjene Ujedinjenih nacija iz 2023. godine navode da bi i do 120.000 ljudi moglo biti prisiljeno da učestvuje u “online prevarama” u ovim centrima u Mjanmaru.

Na tajlandsko-mjanmarskoj granici, u blizini grada Myawaddy, ubrzano niču nove zgrade unutar strogo čuvanih kompleksa, od kojih su neke ukrašene Starlink antenama, pokazuju satelitski snimci i dron-fotografije AFP-a.

Analiza satelitskih snimaka kompanije Planet Labs PBC pokazala je da je između marta i septembra u najvećem kompleksu, KK Parku, izgrađeno ili preuređeno na desetine objekata.

(TIP/Izvor: Guardian/Foto: Arhiva/Fena)