Sve je spremno za lansiranje prvog kvantnog kompjutera u svemir, zakazano za petak, 20. juna 2025. godine, u 23:19 po srednjeevropskom vremenu. Raketa, koja će poletjeti iz baze Vandenberg u Kaliforniji, nosit će satelit opremljen fotonskim kvantnim procesorom, tehnologijom koju je razvila istraživačka grupa prof. dr. Philipa Walthera sa Univerziteta u Beču.

Ako sve prođe po planu, ovo će biti prvi kvantni kompjuter koji je ikada poslan u svemir što predstavlja važan korak za budućnost kvantne tehnologije u istraživanju svemira i obradi podataka u realnom vremenu.

Bečki tim razvijao je tzv. fotonski kvantni kompjuter, koji koristi čestice svjetlosti (fotone) za obradu informacija. Za razliku od klasičnih računara, kvantni uređaji mogu paralelno obrađivati ogromne količine podataka, i to izuzetno brzo.

Posebna prednost ovog sistema u svemiru je tzv. Edge Computing: analiza podataka odvija se direktno na satelitu. To znači da se, umjesto slanja sirovih podataka nazad na Zemlju, šalju samo gotovi rezultati, poput detekcije požara ili promjena u atmosferi. Na taj način štedi se vrijeme, energija i smanjuje opterećenje komunikacionih kanala.

Na projektu su, osim Univerziteta u Beču, učestvovali i Njemački centar za svemirska istraživanja (DLR), italijanski Nacionalni istraživački centar (CNR) iz Milana, Institut za kvantnu optiku i kvantnu informaciju pri Austrijskoj akademiji nauka (ÖAW), te bečki start-up Qubo Technology.

Tokom završne faze projekta, dvanaestočlani tim Univerziteta u Beču proveo je četiri sedmice u posebnom laboratoriju njemačke Nacionalne istraživačke agencije za aeronautiku i svemir u Trauenu, gdje je za svega 11 radnih dana sastavljena verzija kvantnog kompjutera, spremnog za svemirsku misiju.

Prema planu, očekuje se da prvi podaci koje će obraditi kvantni kompjuter stignu oko sedam dana nakon što satelit uđe u orbitu. Ako sistem funkcioniše kako je predviđeno, otvorit će se nove mogućnosti za primjenu kvantne fizike izvan laboratorija, tj. među zvijezdama.

(TIP/Izvor: Fena/Foto: