Na današnji dan prije 33 godine odbranjeno je Sarajevo. Svijet su obišle dramatične fotografije i snimci zapaljenih tramvaja na Skenderiji te eksplozije granate na uglu Dalmatinske i Titove ulice, preko puta zgrade Centralne banke BiH.

Za sva vremena ostaće upamćeno da su tog 2. maja 1992. godine jedinice bivše Jugoslovenske narodne armije zajedno sa srpskim paravojnim formacijama napale grad, kako bi ovladale zgradom državnog Predsjedništva i uništile rukovodstvo samostalne i nezavisne Republike Bosne i Hercegovine.

Borbe su kulminirale na Skenderiji u 13 sati, gdje su jedinice tadašnje Teritorijalne odbrane i MUP-a RBiH uz pomoć brojnih patriota nadljudskim naporima uspjeli zaustaviti tenkove i oklopne trasportere agresora, odbili napad i time spriječili zauzimanje Predsjedništva BiH.

Građani tada  u stvari nisu znali šta se tačno dešava. Prema intenzitetu pucnjave i eksplozija bilo je jasno da se ne radi o uobičajenom puškaranju i sporadičnom granatiranju Sarajeva.

Tog 2. maja 1992. godine  je granatama i zapaljivom municijom s brda oko Sarajeva, zapaljena i zgrada Glavne pošte na Obali, koja je u potpunosti izgorjela, čime je onemogućena telefonska komunikacija u gradu. Van funkcije se našlo 45.600 telefonskih priključaka. Značajan broj građana u općinama Stari Grad i Centar ostao je bez kontakta sa svojim najmilijim i ostatkom svijeta.

Istog dana pripadnici bivše JNA na sarajevskom aerodromu zarobili su tadašnjeg predsjednika Predsjedništva RBiH Aliju Izetbegovića i njegovu delegaciju, koji su se vraćali sa pregovora iz Lisabona. Potom su odvezeni u Lukavicu odakle su, u toku najžeščih borbi, uspostavljene veze sa Radiotelevizijom Sarajevo.

Zapravo tek u dnevniku tadašnje Televizije Sarajevo, koji je vodio Senad Hadžifejzović, građani  i svjetska javnost su saznali da je Predsjedništvo BiH napadnuto, da je Komanda JNA u Sarajevu u okruženju, da je predsjednik države u zarobljeništvu, da se grad razara iz svih artiljerijskih oruđa i da se posredstvom medija pregovara o obustavi vatre i razmjeni zarobljenih.

Sve je ovo bio uvod u ono što će se dešavati narednog dana, 3. maja, kad je JNA počela s izvlačenjem jedinica iz kasarne u starom dijelu grada, na Bistriku, a nakon mukotrpnih pregovora Alija  Izetbegović razmijenjen je za komandanta 2. vojne oblasti JNA Milutina Kukanjca.

Zauzimanje zgrade Predsjedništva je spriječeno, ali je opsada bh. prijestolnice naočigled cijelog svijeta trajala više od 1.400 dana, tokom koje su građani Sarajeva ubijani minobacačkim granatama, snajperskim hicima, protivavionskim naoružanjem, izgladnjivani, mučeni prekidima u snabdijevanju vodom, strujom i prirodnim plinom, izgladnjivani.

Ipak, upornost da se grad odbrani i želja za preživljavanjem su pobijedili i GRAD nikad nije palo u ruke agresora.

Neprijatelj, koji se sve vrijeme nalazio na okolnim brdima konstantno držeći stanovništvo pod snajperskom vatrom te granatirajući i civile i objekte, do kraja rata više nije uspio prodrijeti u grad.

Tokom opsade poginuo je 11.541 građanin Sarajeva, među njima 1.601 dijete. Prema poslijeratnim istraživanjima, najviše stanovnika, skoro četiri petine od ukupnog broja poginulih, stradalo je u prve dvije godine rata.

U  historiji i kulturi sjećanja, 2. maj 1992. za sva vremena će ostati upisan kao jedan od ključnih datuma za opstojnost  samostalne i nezavisne države Bosne i Hercegovine. To je ujedno poruka i emanet budućim generacijama-da čuvaju ono što su s toliko srca, vjere i snage sačuvale bh. patriote, istovremeno čuvajući tradiciju komšiluka i otvorenosti kakvu Sarajevo, kao glavni grad BiH, baštini i nakon brutalne agresije.

(TIP/Izvor: federalna.ba/Autorica: Indira Karić/Foto: FTV)