Arminka Helić, članica Doma lordova u Parlamentu Velike Britanije, napisala je autorski tekst za briselski Politico u vezi sa aktuelnom političkom krizom u Bosni i Hercegovini.

Ova britanska političarka, koju mnogi u Velikoj Britaniji smatraju za jednog od najvećih eksperata za vanjsku politiku, stavila je situaciju u našoj zemlji u kontekst odnosa Evrope prema Balkanu, odnosno prema Zapadnom Balkanu, gdje se nalazi i BiH.

“Otto von Bismarck je jednom prilikom rekao da Balkan nije vrijedan kostiju nijednog pomeranskog vojnika, a britanski Lord Salisbury mu se u ocjeni pridružio i rekao da se ‘istočni problem’ nikada neće riješiti i da je jedino moguće uraditi da se to stanje ne pogorša. Sve je to dovelo da Evropa ima pasivan stav, sve do krvavih ratova 1990-tih godina”, napisala je Helić.

Dalje je govorila da je ova regija izrazito bitna kao, prije svega, geopolitičko sjecište gdje se za utjecaj nadmeću sile poput Rusije i Kine, ali i tranzitni koridor za ilegalne migracije, trgovinu ljudima i narkotika.

Pored toga, u tekstu navodi i slijed događaja, od presude predsjedniku entiteta Republika Srpska Miloradu Dodiku do usvajanja antidejtonskih zakona u Narodnoj skupštini RS-a. Napominje i na aktivnu ulogu srbijanskog predsjednika Aleksandra Vučića i premijera Mađarske Viktora Orbana.

Ističe i nadu Dodika da će ga podržati administracija Donalda Trumpa, koju je “srušila” objava državnog sekretara Marca Rubija, koji je identificirao Dodika kao destabilizirajući faktor u BiH.

“Uslijedile su jake riječi iz Londona, Berlina, Brisela, Pariza, Rima i Madrida, kao i podrška iz NATO-a, kroz posjetu generalnog sekretara Marka Ruttea u Sarajevu. Iako su čvrste međunarodne izjave pomogle da se situacija za sada stabilizuje, same riječi ne mogu da se suprotstave stalnoj opasnosti po mir i sigurnost, posebno s obzirom na širu regionalnu sliku”, napisala je Helić.

Kako je istakla, Vučić ima ogromne probleme sa protestima studenata koji traju već nekoliko mjeseci, te bi on mogao pribjeći stvaranju vanjske krize, potencijalno u BiH, kako bi skrenuo pažnju i učvrstio svoju poziciju.

“To je potez koji bi se uklopio u njegovu ekspanzionističku strategiju ‘srpskog sveta’ da ujedini sve Srbe u jednoj državi”, napisala je ona.

Naglasila je i ulogu Rusije u ovim dešavanjima, istaknuvši njihov modus operandi koji se na Balkan “preliva” iz drugih dijelova svijeta.

“Kremlj nastavlja da se hrani podjelama, gledajući na Zapadni Balkan kao plodno tlo za podizanje nemira. Od Moldavije i Gruzije do Krima i, na kraju, čitave Ukrajine, Rusija je iskorištavala nedovoljnu pažnju Zapada i oklijevanje na svakom koraku. Evropa mora pažljivo da manevriše u ovoj delikatnoj situaciji. Bilo da dolazi iz Moskve, Budimpešte ili Beograda, autokrati se više boje unutrašnje opozicije nego spoljnog pritiska, a otpornost studentskih protesta u Srbiji pokazuje da nacionalistički revizionizam nije neizbježan. Otpor autoritarnom režimu raste čak i unutar same Srbije”, stava je baronesa Helić.

Prema njenom mišljenju, ovo je idealna prilika za Evropu da se jasno pokaže kao faktor.

“Zato Zapadni Balkan sada nudi priliku da Evropa preokrene svoj reakcioni obrazac kroz strategiju odvraćanja, snage i principijelnog angažmana. I nekoliko jasnih principa treba da vodi ovaj pristup: Granice moraju ostati nepromijenjene, nasilje mora biti obeshrabreno, demokratske institucije moraju biti ojačane, a revizionistima ne smije biti dozvoljeno da diktiraju budućnost regiona”, napisala je.

Navodi dalje i ulogu EUFOR-a, te kaže kako je povećanje broja trupa ove misije “dobar početak” za snažniju evropsku ulogu unutar BiH.

Istakla je i kako je Washington, odnosno vanjska politika SAD-a, duži vremenski period upozoravala Brisel i Evropu da se više aktivira u ovom regionu.

“Decenijama je Washington pozivao Evropu da ‘preuzme odgovornost’ za Zapadni Balkan. Sa vanjskim prijetnjama koje rastu na više frontova i Ukrajinom koja se bori za opstanak, region sada predstavlja ključnu priliku za Evropu da konačno preuzme stratešku inicijativu i pokaže pravo liderstvo — i to ne samo kroz okvir proširenja”, stava je Helić.

Dala je i svoje viđenje buduće uloge Evrope u BiH, ali i na ostatku Zapadnog Balkana.

“Proaktivan pristup u BiH, posebno, mogao bi da signalizira da Evropa više nije voljna da samo reaguje, već je spremna da oblikuje događaje — upravo onaj unaprijed postavljeni stav koji je potreban u ovom novom dobu velike sile i konkurencije. A uspjeh ovdje bi pokazao sposobnost bloka da brani svoje temeljne principe, očuva decenije mukotrpno izgrađenog mira i ponovo potvrdi uticaj u regionu koji je ključan za njegove sigurnosne interese”, napisala je.

Na kraju, navela je da Evropa na Zapadnom Balkanu ima priliku da “redefiniše sebe, ne kao slabu i podijeljenu, već kao jaku, sposobnu i spremnu da vodi.”

“Šapnite to tiho, ali spašavanjem Bosne, Evropa bi možda spasila i sebe”, napisala je baronesa Arminka Helić.

(TIP/Izvor: Klix.ba)