NATO je u ponedjeljak počeo uvježbavanje odbrane svoje novoproširene nordijske teritorije s više od 20.000 vojnika iz 13 zemalja u vježbama koje će trajati skoro dvije sedmice u sjevernim regionima Finske, Norveške i Švedske.

Sa preko 4.000 finskih vojnika „Nordijski odgovor 2024.“ – vježba koju predvodi Norveška, predstavlja do sada najveće učešće neke nove članice NATO-a u vježbi na stranom tlu.

Oružane snage Švedske saopštile su da će 4.500 pripadnika njenog Ratnog vazduhoplovstva, Vojske i Ratne mornarice učestvovati u vježbi koja se izvodi u zahtjevnim arktičkim zimskim uslovima.

Finska koja sa Rusijom dijeli 1.340 kilometara granice, pridružila se NATO-u u aprilu 2023. godine istorijskom odlukom poslije decenija vojnog nesvrstavanja. Sa svojom kandidaturom za prijem u NATO koju su sada ratifikovale sve članice NATO-a, susjedna Švedska završava formalnosti za stupanje u tu vojnu alijansu kao njena 32. članica – najvjerovatnije u martu.

I Švedska i Finska su razvile jake veze sa NATO-om po završetku Hladnog rata, ali je javno mijenje ostalo čvrsto protiv punopravnog članstva sve do invazije Rusije na Ukrajinu.

Nesvrstavanje s NATO-om je viđeno kao najbolji način da se izbjegne napetost s Rusijom, njihovim moćnim susjedom u regionu Baltičkog mora. Ali ruska agresija izazvala je dramatičan pomak u javnom mijenju u obje zemlje, i one su u maju 2022. zajedno podnijele zahtjev za prijem članstvo u NATO-u.

Godinama se dvogodišnja NATO vježba koja se izvodi u ekstremnim arktičkim uslovima sjeverne Norveške, zvala „Hladan odgovor“.

Međutim, „zahvaljujući proširenju NATO-a Finskom i na kraju Švedskom, proširujemo vježbu na ‘Nordijski odgovor’ (Nordic Response)“ – saopštile su Oružane snage Norveške na svojoj veb stranici. Ove godine domaćini vježbe podjednako su Finska, Norveška i Švedska.

Ta opštenordijska vježba je dio „Steadfast Defender 24“ – najveće vježbe NATO-a u posljednjih nekoliko decenija, sa do 90.000 vojnika uključenih u višemjesečne vježbe koje imaju za cilj da pokažu da Alijansa može da brani svu svoju teritoriju do granice s Rusijom.

Zemlje-učesnice u sadašnjoj vježbi koja traje do 15. marta su Belgija, Britanija, Kanada, Danska, Finska, Francuska, Njemačka, Italija, Holandija, Norveška, Španija, Švedska i Sjedinjene Američke Države.

Oko polovine trupa učesnica vježbaće na kopnu. Ostali će na moru, sa više od 50 podmornica, fregata, korveta, nosača aviona i raznih amfibijskih plovila, a u vazduhu sa više od 100 borbenih, transportnih, aviona za pomorski nadzor i helikoptera – navodi Vojska Norveške.

Kombinovana zajednička obuka će se usredsrediti na odbranu i zaštitu Nordijskog regiona – rekli su norveški vojni zvaničnici.

„Moramo biti u stanju da uzvratimo i zaustavimo svakoga ko pokuša da ospori naše granice, vrijednosti i demokratiju“, rekao je u saopštenju brigadni general Tron Strand iz Kraljevskog vazduhoplovstva Norveške, komandant norveškog Centra za vazduhoplovne operacije. „Uz sadašnje stanje bezbjednosti u Evropi, vježba je izuzetno relevantna i važnija nego ikada ranije“, podvukao je on.

„Krajnji sjever je važno i strateški locirano područje za NATO“, a vježba „Nordijski odgovor 2024“ ; „povećava spremnost nordijskog krila i sposobnost za izvođenje zajedničkih operacija velikih razmjera u izazovnim vremenskim i klimatskim uslovima“ – navodi NATO na svojoj veb-stranici.

Novi predsjednik Finske Aleksander Stub posjetiće vježbu zajedno sa norveškim premijerom Jonasom Garom Storeom u sjevernoj Norveškoj 7. marta. To je prvo putovanje u inostranstvo za Stuba otkako je 1. marta položio zakletvu kao novi šef finske države i njen vrhovni vojni komandant.

Švedska princeza Viktorija će 11. marta posjetiti vazduhoplovnu bazu na sjeveru Švedske – najavila je vojska njene države.

(TIP/Izvor: Beta/Foto: Anders Wiklund/TT News Agency via AP/Tanjug)