U centru Banjaluke je povodom proslave 9. januara, dana Republike Srpske, koji je Ustavni sud Bosne i Hercegovine u dva navrata proglasio neustavnim, održan svečani defile.

U svečanom defileu je učestvovalo više od 3.000 učesnika, među kojima oko 900 pripadnika MUP-a RS-a i predstavnici civilnog sektora, odnosno predstavnici brojnih preduzeća, organizacija i udruženja, saveza, sportskih klubova…

Osim brojnih građana svečanom defileu prisustvovao je predsjednik RS-a Milorad Dodik, članica Predsjedništva Bosne i Hercegovine Željka Cvijanović, predsjednik Skupštine Srbije Vladimir Orlić, te predstavnici Narodne skupštine RS-a, vlada RS-a i Srbije i drugi zvaničnici.

Dodik je u obaćanju prisutnima rekao da tom entitetu “ne trebaju kolonizatori niti tutori” i da “ovaj narod nikada nije živio porobljen”.

“Ni ovo ne može da bude zabranjeno. Ako bude zabranjeno, to znači da smo pali, da nas nema, da smo izgubili karakter”, rekao je Dodik.

Kazao je da je RS zagledana u svoj narod, u Srbiju, Rusiju i kojoj, kako je kazao “mora da bude podareno ono što ona hoće”.

“Mi ne želimo nikakve sukobe. Mi te sukobe nećemo da vodimo, hoćemo da naši policajci, divni momci i cure, budu oni koji će braniti naš miran san, našu sigurnu kuću, srpsku i svaku drugu koja ovdje postoji na ovim prostorima”, poručio je Dodik.

Dan RS-a uz pojačane mjere bezbjednosti obilježava se pod sloganom “Simbol slobode”. U RS-u danas je neradni dan, a ugostiteljski i drugi objekti, u užem centru Banjaluke su zatvoreni, kao i veći broj ulica. Duž gradskih ulica, na institucijama i stambenim objektima istaknute su zastave RS-a.

Obilježavanje 9. januara počelo je juče kada je u Banjaluci održana svečana akademija i prijem koji je organizovao Dodik. Danas su uručena odlikovanja zaslužnim institucijama i pojedincima, a održana je i sjednica Senata RS-a. Nakon svečanog defilea na Trgu Krajine u Banjaluci počeo je koncert, a u 20 h najavljen je vatromet.

Ustavni sud Bosne i Hercegovine 2015. godine po apelaciji tadašnjeg člana Predsjedništva BiH Bakira Izetbegovića proglasio je neustavnim obilježavanje 9. januara kao dana RS-a. Nakon toga je Narodna skupština RS-a usvojila odluku o raspisivanju referenduma o Danu RS-a, a referendum je održan 25. septembra 2016. godine iako je Ustavni sud odbio zahtjev Narodne skupštine za preispitivanje odluke o proglašenju neustavnim 9. januara kao Dana RS-a i donio privremenu mjeru kojom je zabranio daljnje aktivnosti na provođenju referenduma.

Nakon referenduma, krajem 2016. godine Narodna skupština RS-a usvojila je Zakon o Danu RS-a.

Ustavni sud Bosne i Hercegovine 29. marta 2019. godine na zahtjev devet delegata Vijeća naroda RS-a donio je novu odluku na taj zakon, prema kojem je član u kojem se navodi da se “na osnovu potvrđene volјe građana Republike Srpske 9. januar utvrđuje kao Dan Republike” neustavan i protivan Međunarodnoj konvenciji o ukidanju svih oblika rasne diskriminacije te protivan Protokolu uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda.

I Venecijanska komisija iznijela je stav da je izbor 9. januara za dan RS-a podstaknut osjećanjima i događajima od značaja za samo jedan narod, te da nastavak obilježavanja ovog datuma može dovesti do diskriminacije.

Visoki predstavnik međunarodne zajednice u Bosni i Hercegovini Christian Schmidt prethodno je ponovio je da je proslava 9. januara kao Dana RS-a jasan i direktan propust u provedbi konačnih i obavezujućih odluka Ustavnog suda BiH, kao i odluka visokog predstavnika od 1. jula 2023. godine. Upozorio je da nepoštivanje odluka Ustavnog suda predstavlja krivično djelo prema Krivičnom zakonu BiH. Schmidt je naveo da je na organima za provođenje zakona, Tužilaštvu BiH i policiji, da poduzmu odgovarajuće zakonom propisane naredne korake, posebno u slučajevima koji se odnose na javne zvaničnike i državne službenike i njihovo učešće u pripremi ili organizaciji proslave 9. januara.

Iz Misije OSCE-a u BiH istakli su da je službeno pokroviteljstvo i podrška Vlade RS obilježavanju takozvanog “Dana Republike Srpske” 9. januara diskriminatorno i neustavno, jer direktno krši ustave i BiH i RS-a. Vladu RS-a pozvali su da u potpunosti poštuje vladavinu prava, koja mora obuhvatiti poštivanje odluka Ustavnog suda BiH kao konačnih i obavezujućih, napominjući da je nepoštivanje i neprovođenje odluka Ustavnog suda predstavlja krivično djelo.

Sjedinjene Američke Države očekuju da će relevantne institucije za provedbu zakona i pravosudne institucije provesti istragu o svakom slučaju kršenja zakona koji je povezan sa proslavom Dana RS-a.

(TIP/Izvor: Agencija Anadolija)