Ruska invazija na Ukrajinu ostaviće posljedice na evropsku privredu i rast, pri čemu će troškovi biti neravnomjerno podijeljeni među članicama Evropske unije, što bi moglo da omete dosad pokazano jedinstvo naspram agresije Moskve, pišu svjetski mediji, prenosi Radio slobodna Evropa.

Evropska komisija upozorila je da će na privredni rast EU “ozbiljno uticati” poremećaji koji proističu iz ruske invazije na Ukrajinu, ukazuje Financial Times.

Potpredsjednik Komisije Valdis Dombrovskis rekao je 15. marta da Komisija očekuje da će rast u EU 2022. biti ispod četiri odsto koliko je predviđeno u njenoj posljednjoj prognozi prije nešto više od mjesec dana, mada ne očekuje da će se rast “potpuno zaustaviti”.

Rast cijena energenata, prijetnja višim cijenama hrane i slabljenje povjerenja prijete da poremete, kako se očekivalo, drugu godinu snažnog ekonomskog oporavka od pandemije Covid-19 u Evropi, ocjenjuje britanski list, navodeći da se EU vratila na nivo bruto domaćeg proizvoda prije pandemije u trećem kvartalu prošle godine a da je u 2021. ostvarila rast od preko pet odsto.

Šefica Evropske centralne banke Christine Lagarde rekla je 15. marta da će ukrajinska kriza “smanjiti rast i podići inflaciju kroz veće cijene energenata i roba, poremećaj međunarodne trgovine i slabije povjerenje”, ali je dodala da bi privreda evrozone i dalje trebalo da ima “snažan rast u 2022. zahvaljujući smanjenom uticaju pandemije i izgledima solidne domaće tražnje i snažnih tržišta rada”.

Evropska komisija je također upozorila da će uticaj spoljnih šokova na ekonomiju varirati u zavisnosti od izloženosti pojedinih zemalja ruskoj energiji, njihove ekonomske strukture, geografske lokacije i stepena fleksibilnosti njihovih javnih finansija.

Sukob na pragu Evropske unije je povećanjem cijena energenata i druge robe, pojačao inflatorni pritisak, dok istovremeno prijeti da ugrozi potrošnju, ocjenjuje Bloomberg.

Evropska centralna banka prošle sedmice je zbog rata u Ukrajini smanjila prognozu ekonomskog rasta eurozone u 2022. na 3,7 odsto. Ta institucija očekuje se da će inflacija u prosjeku iznositi 5,1 odsto, što je više nego dvostruko od cilja, ali i upozorava da bi u gorem scenariju cijene mogle da skoče za 7,1 odsto.

Ekonomske posljedice rata u Ukrajini teško će pogoditi Evropsku uniju, ali račun neće biti ravnomerno podijeljen članicama Unije, ističe Politico, uz ocjenu da bi mučna pitanja ko će pretrpeti najviše ekonomskih bolova i da li će neki od tih troškova biti podijeljeni, mogla da ometu jedinstvo EU naspram Rusije.

Italija i Francuska zalažu se strategiju podjele nekih od tih troškova izdavanjem novog duga EU za jačanje energetske bezbjednosti i odbrane, što je u startu neprihvatljivo za Njemačku, Švedsku i Holandiju, čiji su lideri prošle sedmice snažno odbili tu ideju. Ipak, šire pitanje ekonomskih posljedica rata i šta EU može da uradi da pokuša da obuzda štetu ekonomskom oporavku i dalje je aktuelno.

Drugi izazov je što neizvjesnost u vezi s tokom rata znači da je teško odrediti cijenu mogućih mjera. Zasad, ukazuje Politiko, postoje i različita predviđanja koliko će rat u Ukrajini skresati rast. ECB je smanjila prognozu za 0,7 odsto, dok je banka Goldman Sachs svoju procjenu smanjila za 1,4 odsto. Osiguravajući džin Alilanz navodi da je već otišlo 0,5 do jedan odsto rasta.

Najočiglednija posljedica rata u Ukrajini tiče se zavisnosti Evrope od ruskog gasa, ali tu postoje velike razlike. EU oko 40 odsto uvezenog gasa dobija iz Rusije, ali za Austriju, Mađarsku i Poljsku to je 80 odsto, za Bugarsku, Estoniju i Letoniju 100 odsto. Njemačka i Italija, najveći uvoznici gasa u EU, oslanjaju se na Rusiju za više od polovine, odnosno trećinu svog gasa, pa bi svaki šok u snabdijevanju u tim zemljama imao teške posljedice.

Drugi efekti bi mogli da se osjete kroz trgovinu, ukazuje Politico. Trgovina s Rusijom čini mali dio ukupne trgovine EU, ali ona obezbjeđuje veliku količinu sirovina za Uniju i konkretna roba bi mogla da izazove haos u lancima snabdijevanja. Finska, na primjer, polovinu drvne građe uvozi iz Rusije, dok je paladijum – gdje Rusija kontroliše 40 odsto svjetske proizvodnje – ključni materijal za automobilski sektor u Njemačkoj i Italiji.

Evropska ekonomija pod pritiskom biće stavljena na test i izbjegličkom krizom, pošto će bez obzira kako se završi katastrofa u Ukrajini, troškovi pomaganja milionima Ukrajinca koji bježe od ruskih bombi biti zapanjujući, piše New York Times, ističući da prve procjene kažu da će za smještaj, transport, prehranu i druge troškove biti potrebno 30 milijardi dolara samo u prvoj godini.

S druge strane, događaji u narednim mjesecima bi, kako navodi list, mogli da odrede da li će se Evropa suočiti s dodatnim troškovima masovne seobe koja ima potencijal da preoblikuje ekonomski pejzaž.

Koliko god da bude skupo pružanje kratkoročne pomoći privremeno raseljenim porodicama, dugoročno bi trošak integracije miliona ljudi mogao da bude mnogo veći s ogromnim pritiskom na stambene, obrazovne i zdravstvene sisteme, ukazuje list.

EU je Ukrajincima odmah dala dozvolu da ostanu do tri godine, rade i školuju se, o čemu su migranti iz drugih dijelova sveta mogli samo da sanjaju. Neke zemlje pristale su da omoguće izbjeglicama iz Ukrajine socijalne i zdravstvene usluge koje su dostupne njihovim građanima.

Ipak, ukazuje list, ranija iskustva s izbjegličkim krizama pokazuje da takva dobra volja često nestane usljed velikog tereta na vladinim finansijama i socijalnom sistemu obrazovanja i zdravstva.

(TIP/Beta)